دغدغه هاي مردم در سفرهاي تابستاني
نگاهي به تدابير مسئولان براي دور دوم سفرهاي تابستاني (بخش پاياني)

پريسا جلالي
حضور مداوم پليس در جاده ها، نظارت بر تردد وسايل نقليه، استراحتگاه ها، رستوران هاي برون و درون شهري، اقامت و اسكان مسافران و كنترل بر نرخ اقلام ضروري و مايحتاج مردم نمونه هايي از اقدامات مفيد و مديريت مسئولان ذي ربط در سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري، نيروي انتظامي و اداره راهنمايي و رانندگي همچنين سازمان بازرگاني است و دور دوم سفرهاي تابستاني كارنامه اي مثبت از عملكرد اين نهادها بود، اگرچه ضعف هايي هم گاهي مسافران را آزار داد اما در مجموع، اين تعامل و هماهنگي بين نهادها بود كه توانست مسافران را راضي از سفر به مبدا بازگرداند.
مطالعات ثابت كرده است تفريح سالم و به موقع مي تواند در افزايش كمي و كيفي شغلي و همچنين بهره وري افراد جامعه كمك كند.
ضمن اين كه بايد يادآور شد انسان فقط براي كاركردن آفريده نشده و همان طور كه جسم براي رشد و تكامل نياز به تغذيه دارد، بعد روحي و رواني او نيز براي رشد و شكوفايي نياز به تغذيه دارد.
همان طور كه اميرالمومنين علي(ع) در باب فوايد سفر فرموده اند: اندوه، جسم را تباه مي كند و كسي كه غم او بسيار باشد، اندوهش به درازا مي كشد. با الهام از فرمايش حضرت علي(ع) متوجه مي شويم سفر يكي از عواملي است كه اندوه و غم را كاهش مي دهد.
سفرهاي دور دوم تابستاني موج مثبتي بود كه با استقبال مردم مواجه شد و در گزارش نخست اشاره كرديم كه به لحاظ ايمني، تسهيلاتي و بهداشتي وظيفه همه دستگاه هاي مسئول و مربوطه است كه شرايط مسافرت با امنيت را فراهم كرده و سبب رضايت مندي چند ميليون نفر مسافري باشند كه نياز به آرامش دارند.
گراني در سفر
با وجود تدابير ويژه راه و اماكن اقامتي در اختيار مسافران، تنها مساله اي كه برخي خانواده ها را از مسافرت دل زده كرده است، گراني مخصوص ايامي است كه مسافران راهي ديگر شهرها را آزار مي دهد و چندان دل خوشي باقي نمي گذارد.
برخي سودجويي ها باعث مي شود مسافران توان خريد كالاي مورد نياز يا امكان اقامت در هتل ها را نداشته باشند.
علي رضا جهان شاهي زائري است كه مثل هزاران مسافر عاشق ائمه اطهار(ع) به همراه خانواده چهار نفري اش ترجيح داده دور دوم سفر تابستان را به مشهد مقدس برود.
او علاوه بر اين كه از همه امكانات تدارك ديده شده در طول مسير تهران به مشهد رضايت دارد از برخي مغازه داران اطراف حرم امام هشتم(ع) گلايه مي كند و مي گويد: با اين كه اداره گردشگري نرخ هاي مصوبي به اين فروشگاه ها اعلام كرده است اما هر مغازه و فروشگاهي اجناسش را به نرخ هاي متفاوتي عرضه مي كند و هرچه به حرم نزديك تر باشي گراني بيشتر مي شود.
جهان شاهي كه خود را حسابدار يك شركت خصوصي معرفي مي كند، خواستار نظارت بيشتر مسئولان بر قانون گريزان است و اظهار مي كند: نرخ اقلام خوراكي مخصوصا نان و ارزاق عمومي مردم در بعضي از مغازه ها بسيار بالاست و اعتراضي هم اگر داشته باشيم روند پيگيري اش طولاني است.
خانم جهان شاهي در ادامه حرف هاي همسرش به افزايش نرخ هتل ها و سخت شدن اسكان در اين شهر اشاره مي كند و مي گويد: با وجودي كه دولت شرايط مسافرت و امكانات خوبي در شهريور ماه فراهم كرده است، اما برخي هتل داران اين اجازه را به مردم نمي دهند كه مسافرت خوشي داشته باشند.
وي ادامه مي دهد: آن ها آن قدر كرايه اتاق هاي شان را افزايش داده اند كه فكر نمي كنم اقشار متوسط توانايي اقامت در هتل و بعضي مسافرخانه ها را داشته باشند.
امنيت خانه هاي شخصي اجاره اي
امنيت در مناطق اسكان مسافران از ديگر ضروريات سفر است و در صورت فقدان چنين امري گردشگري با بن بست مواجه مي شود.
اكرم حسني كه به همراه دوستانش تعطيلات را در استان گيلان سپري كرده است مي گويد: فكر نمي كردم تا اين اندازه نرخ هتل ها و مسافرخانه ها زياد باشد و مجبور باشم به همراه سه خانم ديگر در يكي از خانه هاي اجاره اي شخصي اقامت كنم كه بدون هيچ نظارت و امنيتي براي مسافران آماده است.
وي با گلايه از عدم نظارت بر خانه هاي شخصي چه ازنوع تعيين نرخ و چه به لحاظ ناامني اي كه براي مسافران اسكان داده شده وجود دارد، ازمسئولان مربوطه مي خواهد چنين مشكلي را حل كنند تا مسافران با آسايش بيشتري به سفر بروند.
حسني به گزارشگر كيهان مي گويد: وقتي شرايط مسافرت به اين راحتي فراهم مي شود، جاده ها امن تر مي شوند و بنزين در اختيار مسافران قرار مي گيرد تا روزهاي باقي مانده از تابستان را به نحو احسن سپري كنند، چقدر خوب است كه فكري هم براي شرايط اسكان مسافران شود همچنين بر نرخ ها نظارت بيشتر و دقيق تري اعمال شود.
اما فيروز بهادري ديگر مسافر بازگشته از سفر است . او تعطيلات تابستان شهريور ماهش را در شيراز سپري كرده و با وجود شلوغي و ازدحام جمعيت مسافران تابستاني در اين شهر، رضايت فوق العاده اي از همه شرايط سفر دارد.
وي به گزارشگر كيهان مي گويد: هميشه اوايل مرداد ماه به مسافرت مي رفتيم و هوا بسيار گرم بود اما امسال كه شرايط سفر در ماه شهريور فراهم شده، علاوه بر سفر آرام و مطمئن در جاده از هواي خوب هم بهره مند بوديم.
منوچهر جهانيان رئيس ستاد سفرهاي كشور پاسخ مسافران را اين طور مي دهد: امكانات خوبي امسال تدارك ديديم كه حتماً مسافران تابستاني بدان اذعان دارند. در مورد امور امنيتي و انتظامي ستاد ترافيكي ايجاد شده بود و استان هاي پرتردد براي راهنمايي و كنترل و هدايت سوانح احتمالي آماده خدمت رساني بودند.
امكان اسكان و اقامت هم مهيا شد و برگزاري نمايشگاه هايي براي معرفي و ارائه سوغات براي بازديد كنندگان فراهم بود. نرخ ها تحت نظارت بود و همه تلاش ها در سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري و سازمان بازرگاني معطوف به خدمت رساني بهينه بود.
سازمان گردشگري هشدار مي دهد با وجود مكان هاي اسكان موقت و دائمي همچنين خانه هاي استيجاري داراي شناسنامه و كدشناسايي در شهرهاي توريستي، مسافران از خانه هاي شخصي اجاره اي استفاده نكنند تا شاهد بروز مشكل و ناامني براي مسافران نباشيم.
جهانيان اشاره مي كند كه خانه هايي استيجاري ساماندهي شده و داراي شناسنامه و كد شناسايي اند از هموطنان هم مي خواهيم از خانه هايي كه ساماندهي شده اند و از لحاظ امنيت و كيفيت مورد تاييد هستند استفاده كنند تا مشكلي پيش نيايد. مشخصات اين خانه ها در مبادي ورودي شهرها مشخص شده است و مسافران زيادي هم از اين خانه ها در طول سفرهاي تابستاني دور اول و دوم استفاده كردند.
اتفاقات غيرمترقبه اما جالب
هر چند وجود امكانات مورد نياز در داشتن سفري خوش و مطمئن حرف اول را مي زند و نبود امكانات مناسبي مثل جاده هايي كه در برخي مناطق كشور هنوز استاندارد لازم را ندارند و يا تابلوهاي راهنمايي و رانندگي كه مخدوش شده اند و هنوز اقدامي براي تعويض آن نشده است، سرويس هاي دستشويي عمومي كه در برخي جاده ها به دور از امكانات اوليه بهداشتي اند و يا رستوران هاي بين راهي كه نمي توان به بهداشت و سلامت آن مطمئن بود آزاردهنده است اما مسافران هم بايد خود دقت لازم را در انتخاب مسير و رعايت مقررات راهنمايي و رانندگي همچنين رعايت بهداشت و سلامت خود داشته باشند. چرا كه گاهي ترافيك سفر باعث مي شود برخي شهرها توان پاسخگويي به اين تعداد مسافر را نداشته باشند و در خدمت رساني دچار ضعف هايي باشند و امكانات موجود در شهرها براي پذيرايي بهتر، مهيا نباشد.
مثلا سفر نزديك به چهار ميليون نفر به مازندران حسابي مسئولان اين استان را به وجد آورد و البته غافلگير كرد.
و يا بارش باران كه مسافران ساكن در كمپ ها و چادرهاي پـارك ها را خيس كرد و مدير كل ميراث فرهنگي صنايع دستي و گردشگري مازندران را مجبور كرد نسبت به شرايط بد جوي هشدار دهد و از مسافران بخواهد تا به دريا كمتر سفر كنند.
بنابراين او باتوجه به شرايط نامناسب جغرافيايي در مازندران ازگردشگران خواست از مكان ها و جاذبه هاي ديني و فرهنگي استان استفاده كنند.
و يا اين خبر كه طي 45 روز نخست تابستان سال جاري بيش از 10 ميليون نفر سفر گردشگر به استان سفر كرده اند كه با فراهم آوردن تسهيلات لازم در دور دوم سفرهاي تابستاني اين رقم افزايش يافت. خب طبيعي است شهرهاي استان گيلان و مازندران تاب موج سفر را نياورد و مسافراني كه براي نخستين بار به اين شهرها آمده اند را دلزده كند.
اينجاست كه علي رغم همه تلاش هاي انجام گرفته براي تقويت گردشگري و سفر در كشور، مسافر ناراضي به عاملي موثر در تبليغ منفي آن شهر و ديار تبديل مي شود ومي تواند تاثير زيادي بر كاهش سفر داشته باشد.
با احتياط سفر كنيد
سفر به استانبول فقط با 800 هزار تومان، ديدار از دوبي را با ما تجربه كنيد، آنتاليا با فرصتي استثنايي و... همه تبليغاتي است كه اين روزها تبليغات را به انحصار خود در آورده و با وجود ممنوعيت تبليغ هنوز آژانس هاي مسافرتي اصرار دارند مسافران زيادي را به جاي عزيمت به شهرهاي داخلي توريستي و زيارتي جذب خارج از مرزها كنند.
اين اتفاق ناخوشايند چقدر مي تواند تأثير سوئي بر جامعه داشته باشد و سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري كجاي گود نظارت بر اين سفرها ايستاده است و آيا فرصت هاي تعطيلاتي كه در اختيار مردم قرار مي گيرد تا به سازندگي جسم و روح و در نهايت بالندگي جامعه منجر شود مي تواند ضرري هم داشته باشد؟
مطالعات زيادي درمورد مسافرت از ديدگاه هاي مختلف روان شناختي، جامعه شناختي، فرهنگي، اجتماعي و اقتصادي انجام گرفته است كه اين مطالعات نشان مي دهد اگر به ابعاد اجتماعي و فرهنگي سفر توجه شود علاوه بر عبرت گيري و جنبه هاي پندآموز در سفر شاهد تبادل فرهنگي و آشنايي افراد با آداب و رسوم و باورها خواهيم بود كه اين امر نوعي تبادل ديدگاه و الگوپذيري را به دنبال خواهد داشت. مريم يوسفي جامعه شناس و عضو هيئت علمي دانشگاه در اين مورد معتقد است: اگر خانواده يا خانواده ها از انرژي بيشتر و مثبت تر و روحيه شادتر در زندگي برخوردار باشند، هرچقدر هم ميزانش كم باشد، اثرش به كل جامعه منتقل مي شود و به طور حتم اگر خانواده ها سالانه به عنوان تفريح برنامه مسافرت داشته باشند شكي نيست كه تأثير بسزايي در كارايي آنها خواهد داشت.
وي همچنين تصريح مي كند: سفر مردم را از بي برنامگي درآورده و افق هاي تازه اي را به رويشان باز خواهد كرد، اما به يك نكته هم بايد دقت كرد و آن مقصدي است كه براي سفر انتخاب مي شود. اين روزها آژانس هاي مسافرتي آن قدر با شروع فصل تابستان و نزديك شدن به ايام تعطيلات نوروزي پيامك هاي تشويق براي سفر به كشورهاي ديگر مي فرستند و خانواده ها را مجاب مي كنند براي گردش و تفريح به خارج از كشور بروند و از جاذبه هاي ديگر نقاط دنيا استفاده كنند.
وي در ادامه به گزارشگر كيهان مي گويد: ترغيب سفر به ديگر كشورها علاوه بر ضربه اي كه بر صنعت گردشگري و توريسم ايران وارد مي كند مي تواند مشكلات فرهنگي را دامن بزند و جوانان بازگشته به كشور را دچار نوعي تداخل فرهنگي كند.
بنابراين تأثير سفر نه تنها در يك خانواده كه در مجموع خانواده ها و در جامعه بسيار زياد خواهد بود و امنيت و آرامش خاطر را بر جامعه سايه گستر خواهد كرد و در صورت عدم رعايت دقت از سوي خانواده ها تأثير سوء هم مي تواند داشته باشد.
دكتر مجيد كاشاني عضو هيئت علمي دانشگاه، سفر را داراي مزاياي بسيار در آرامش اجتماع قلمداد و تأكيد مي كند: از زماني كه نهادهايي كه در اختيار خانواده بود از آن جدا شد مثلاً نهادهايي مثل آموزش و نهادهايي كه متولي امور اقتصادي و مشاغل بودند از خانواده منفك شدند و تسهيلاتي مثل بيمه ها كه تضميني براي مسائل اقتصادي سفر بودند به كمك آمد نهاد فراغت هم از خانواده به بيرون سپرده و به صورت منفك شناخته شد. در سال هاي اخير هم با وجود تجهيزات و تسهيلاتي كه حتي مسافرت هاي يك روزه اي را تدارك ديده اند، امكان سفر بيشتر شده است.
وي در گفت وگو با خبرنگار سرويس گزارش كيهان ادامه مي دهد: سفر باعث مي شود با آداب و رسوم، فرهنگ هاي مختلف، شرايط زندگي متفاوت از نزديك آشنا شويم و در بسياري از موارد از آنچه داريم احساس رضايت بيشتري پيدا كنيم، بنابراين بيشتر سپاسگزار خداوند خواهيم بود. علاوه بر اين با حضور مردم از اقوام گوناگون ايران و رشد پديده ايران گردي ارتباطات تقويت شده و موجب آشنايي با افكار و وحدت و انسجام اجتماعي بيشتر مي شود و به آشنايي مردم با روش هاي جديدتر هم براي ارتقاي سطح زندگي و هم سرمايه گذاري كمك مي كند و روابط اجتماعي را گسترش مي دهد.
اين جامعه شناس البته به يك آسيب از سفر هم اشاره دارد و آن از ديدگاه جامعه شناسي توريسم، فرهنگ هاي غيربومي در مناطق بكر و دست نخورده با ورود مسافران از شهرهاي بزرگ و ترويج آثار سوء رفتاري مثل مصرف گرايي، نوع پوشش، آلودگي هاي صوتي و زيست محيطي مي تواند دستخوش تزلزل شود.
وي ادامه مي دهد: حضور اقشار روستايي و مناطق كمتر توسعه يافته در شهرهاي بزرگ موجب الگوبرداري ناقص از رفتارهاي شهري شده و مقاومت آنها را در مقابل فرهنگ محيط اوليه زندگي پس از بازگشت مي تواند به همراه داشته باشد. بنابراين در سال هاي اخير كه با تعطيلاتي برنامه ريزي شده و يا بدون هماهنگي قبلي مواجه بوده ايم درصورتي كه برنامه ريزي شده نباشند مي تواند عوارض سوئي داشته باشد كه حتي برخي سفرهاي خارجي را مي تواند نمودي از اين آسيب ها درنظر گرفت.
از اين رو كارشناسان اجتماعي بر اين عقيده اند سفر براي جوانان و تقويت احساس مسئوليت در آنان لازم و ضروري است و خانواده ها بايد فرزندان خود را به سفر ببرند و به آنها مسئوليت هاي مختلف واگذار كنند. آنها در سفر مي توانند به نقاط ضعف و قوت فرزندان جوان خود پي ببرند و براي رفع يا تقويت آن كوشش كنند اما با كنترل و نظارت دقيق همراه باشد.

گزارش روز