آيا نمايشگاه هاي فصلي پاسخگوي مايحتاج عمومي مردم هست؟ (بخش پاياني)
چتر نظارت و كنترل بر سر نمايشگاه هاي فصلي
صديقه توانا
ساماندهي شبكه توزيع همواره اين فرصت را براي مصرف كننده به وجود مي آورد كه بتواند
مايحتاج خود را در قالب اجناس با كيفيت و قيمت مناسب تامين كند و از سوي ديگر
توليدكننده نيز بتواند به راحتي به عرضه كالاهاي توليدي خود بپردازد و در اين ميان
توزيع كننده نقش واقعي خود را ايفا نمايد.
در اين واقعيت كه نمايشگاه هاي فصلي يا پاييزه و بهاره با هدف ايجاد فضايي براي
عرضه مستقيم كالاي توليدكنندگان و حذف واسطه ها براي كاهش قيمت ها در سراسر كشور
برپا مي شود، شكي نيست، اما مسئولان ذي ربط بايد هر سال بهتر از سال قبل به عرضه
محصولات مرغوب بپردازند و چنانچه عرضه متناسب با تقاضا نباشد يا بعضا كالاهاي بي
كيفيت عرضه شود، برخي گراني ها، كمبودها و مشكلات پديد خواهد آمد.
همچنين استقبال مردم از نمايشگاه هاي فصلي در تهران و سراسر كشور، بيانگر آن است كه
بايد در تدارك تجهيزات لازم و مناسب براي برپايي اين نمايشگاه ها كه در خور شأن
مردم باشد، بود.
از سوي ديگر كارشناسان مسائل اقتصادي هم معتقدند مردم مايلند براي تامين مايحتاج
عمومي خود به مكانهايي بروند كه علاوه بر رقابت در عرضه كالا، تنوع و قيمت نيز براي
آنها به صورت دلخواه وجود داشته باشد اما آيا نمايشگاه هاي فصلي كه به منظور عرضه
مستقيم كالا و تنظيم بازار برپا مي شود، اين هدف را كاملا تامين مي كند؟
حسين ميرميري، مدير اجرايي نمايشگاه پاييزه در پارك ارم در گفت وگو با گزارشگر
كيهان با اشاره به اينكه 520 غرفه در اين نمايشگاه داير است در پاسخ به سوال فوق
اين طور مي گويد: «قطعا نمايشگاه هاي فصلي تاثير مستقيم بر كاهش قيمت ها دارد و
چنانچه اين نمايشگاه ها در فضايي مناسب تر برگزار شود رضايت صددرصدي مردم را به
دنبال خواهد داشت و البته امسال علي رغم اينكه قيمت كالاها و اجناس گران تر از سال
قبل است اما مردم راضي تر هستند.»
كنترل بازار در نمايشگاه هاي فصلي
دكتر سيدمحمدهاشم پوريزدان پرست، عضو هيئت علمي بخش اقتصاد دانشگاه شيراز هم در گفت
وگو با گزارشگر كيهان با اشاره به اين موضوع كه نمايشگاه هاي فصلي به مناسبت هاي
مختلف توسط وزارت صنعت، معدن و تجارت در كشور راه اندازي مي شود، خاطر نشان مي كند:
«اين نمايشگاه ها بيشتر به دليل كنترل بازار و كاهش قيمت است. مثلا اول مهر كه مردم
در پي تقاضا براي تهيه لوازم التحرير و تهيه كيف و كفش مناسب وارد بازار مي شوند،
اين نمايشگاه ها داير مي شوند لذا هر جا كه تقاضا زياد باشد، قيمتها رشد مي كند و
اين مسئله طبيعي است و البته غير از حالت طبيعي، برخي هم از اين شرايط سوءاستفاده
كرده و كالا را كم وارد بازار مي كنند و بازار را براي سوءاستفاده آماده مي كنند.»
دكتر پوريزدان پرست اضافه مي كند: «البته هدف دولت در فصول مختلف كنترل قيمت است،
به همين منظور هدف غايي برپايي اين نمايشگاه ها كنترل قيمت است نه كاهش قيمت.»
وي با بيان اين مطلب كه اقتصاد در كشور دوبعد توليدكننده و مصرف كننده دارد، مي
گويد: «در واقع هر دو قشر در نهايت باز هم مصرف كننده مي باشند بنابراين دولت بايد
منافع هر دو طرف را در نظر داشته باشد و توليدكننده بايد تشويق شود، رشد طبيعي قيمت
در چنين موقعيتي مانعي ندارد، چون زمينه اي براي توليد بيشتر فراهم مي شود.»
اين عضو هيئت علمي دانشگاه مي گويد: «نمايشگاه نقش كنترل قيمت را دارد نه كاهش
قيمت، اما مسئولان هم بايد جلوي فروش اجناس بي كيفيت در نمايشگاه ها را بگيرند، ما
هم نمي توانيم ضعف هايي كه در كنترل قيمت ها وجود دارد را ناديده بگيريم در نتيجه
دولت بايد منافع همه كشور را در نظر بگيرد.»
حراجي يا نمايشگاه هاي فصلي
آيا نمايشگاه هايي كه در پايان فصل ها برگزار مي شود، كار همان حراجي هاي فصلي را
انجام مي دهند و عملكردشان يكسان است؟ دكتر پورهاشم يزدان پرست در توضيحاتي اين طور
پاسخم را مي دهد: «حراجي ها در تمام جاي دنيا مرسوم است و واحدهاي صنفي با توجه به
پايان فصل، اجناس خود را با سود كمتري در اختيار مردم قرار مي دهند و اين نوع فروش
بيشتر به نفع فروشندگان است تا مصرف كنندگان، چون آنها به جاي اينكه مثلا سرمايه
خود را 3 تا 6ماه بخوابانند و اجناس را در انبار نگهداري كنند، با سود كمتري اجناس
را به فروش مي رسانند.»
وي اضافه مي كند: «اما اين حساسيت در مورد نمايشگاه هاي فصلي وجود ندارد و غرفه
داران مجبور نيستند فقط اجناس مورد نياز فصل را در اختيار مردم قرار دهند، بلكه
تمام كالاهاي مورد نياز و اولويت دار براي مردم را در معرض فروش قرار مي دهند و با
توجه به كنترلي هم كه دولت و مسئولان ذي ربط بر اين نمايشگاه ها دارند، وضعيت مناسب
تري نسبت به مغازه هاي حراجي پيدا مي كنند و تاثير مستقيمي بر كاهش قيمتها دارند و
جلوي افزايش بي رويه قيمتها را مي گيرند.»
18 سال از عصر نمايشگاه هاي فصلي مي گذرد، اما....
اولين نمايشگاه هاي فصلي در سال 1373 برپا شد كه تا سال 84 در محل دائمي نمايشگاه
هاي بين المللي و مصلي برگزار مي شد و از سال 85 تاكنون نيز به اين شكل فعلي برگزار
مي شود و البته امسال مردمي كه به نمايشگاه آمدند از طبقه ضعيف و متوسط رو به بالا
بودند و اين نشان دهنده احتياج و استقبال مردم از اين نمايشگاه هاست.»
علي فاضلي، رئيس مجمع امور صنفي توليدي و خدمات فني تهران در حاشيه برپايي نمايشگاه
پاييزه پارك ارم به گزارشگر كيهان مي گويد: «نمايشگاه پاييزه جزو ضعيف ترين
نمايشگاه ها از لحاظ ارائه تنوع كالا و خدمات و هم از نظر خريد مردم است و برعكس
نمايشگاه هاي بهاره يكي از قوي ترين نمايشگاه هاست چون اكثر خانواده ها خود را ملزم
به خريد مي دانند.»
از وي مي پرسم اگر قرار است هدف اصلي برپايي اين نمايشگاه حمايت از مصرف كننده
باشد، چرا اجناس بي كيفيت عرضه مي شود كه اين هدف والا را زير سوال مي برد؟
آقاي فاضلي با اشاره به اينكه 50درصد كالاهاي نمايشگاه محصولات توليدي است. مي
گويد: «صددرصد گفته هاي شما و انتقادات مردم را قبول داريم اما نبايد اين نكته را
هم فراموش كرد كه نمايشگاه پاييزه صرفاً براي تأمين وسايل دانش آموزان برپا مي شود
و در بخش توليد لوازم التحرير هم مشكل داريم و بخش اندكي توليدات داخلي است. البته
ما تلاش مي كنيم كالاهاي وارداتي مستقيماً وارد نمايشگاه شود تا از سود واسطه اي كم
شود و اين كالا تا 10 تا 15درصد ارزان تر از مغازه به دست مصرف كنندگان مي رسد.»
از داد و ستدهاي پاياپاي
تا نمايشگاه هاي مدرن و فصلي
نمايشگاه هاي فصلي ريشه در همان خريد و فروش و داد و ستد پاياپاي در جهان دارد. اين
روال معامله كردن در يونان، روم و ايران وجود داشته و در تمدن كهن نيز خريد و فروش
پاياپاي اولين نوع خريد و فروش است كه در اصول علم اقتصاد و سياست مطرح مي شود. حتي
معامله ها بدون واسطه پول بود قبل از آنكه پول امروز رايج شود و رفته رفته در تمام
شهرها اين مورد رشد يافت و پول نقش معيار و واسطه را به خود اختصاص داد و عرضه و
تقاضاي محصولات شكل امروزي به خود گرفت.»
دكتر مجيد كاشاني جامعه شناس و استاد دانشگاه در گفت وگو با گزارشگر كيهان با اشاره
به اينكه در نمايشگاه هاي فصلي نبايد كالاي نامرغوب به دست مصرف كننده برسد مي
گويد: «طي سالهاي اخير با يك ابتكار عمل خوب از سوي سازمان بازرسي و سازمان حمايت
از مصرف كنندگان روبه رو هستيم و آن عرضه نمونه اي از محصولات به صورت پلمب شده مي
باشد كه عرضه كنندگان موظفند آن نمونه را با آن جنس مصوب در اختيار مشتري و مصرف
كننده قرار دهند و بقيه مسئوليتها نيز به عهده خود مردم است كه كالاها و اجناس را
كنترل كنند و خود به عنوان يك ناظر قضاوت و اجناس را مقايسه نمايند كه آيا با جنس
پلمب شده مطابقت دارد يا خير...»
دكتر كاشاني مي گويد: «اين ابتكار با ارزش است اما باز هم نمي توان جلوي سوءاستفاده
كنندگان در نمايشگاه را گرفت بنابراين براي كنترل اين وضعيت دقت همه لازم است تا
جنس باكيفيت با قيمت مناسب در اختيار مصرف كننده قرارگيرد.»
اين جامعه شناس اضافه مي كند: «علي رغم اينكه كنترل و بازرسي مقوله اي بسيار مهم در
نمايشگاه هاي فصلي است، اما مصرف كنندگان فقط به صرف قيمت پايين تر اجناس نبايد به
نمايشگاه رجوع كنند، بلكه بايد كيفيت مناسب محصولات و تازه بودن و قابل اعتماد بودن
محصولات فاكتور مهم در خريدشان باشد.»
اين استاد دانشگاه براساس نظرسنجي هاي انجام شده از گله و شكايت مردم در خصوص
نامرغوب بودن برخي كالاها، مي گويد: «گاهي محصولات نامرغوب در نمايشگاه ارائه مي
شود كه با توجه به دسترسي نمايشگاه و محل پارك خودرو با سبد حمل مواد غذايي، بيشتر
از آنكه از خود نمايشگاه باعث صرفه جويي شود، هزينه بر مي شود و مشكلات زيادي را
براي مصرف كنندگان به وجود مي آورد يا برخي از فروشندگان رفتار نامناسبي با مردم
دارند كه تمام اين نقاط ضعف بايد رفع گردد تا شاهد برپايي نمايشگاهي با كيفيت بالا
و محصولات خوب در سراسر كشور باشيم.»
وي همچنين مي گويد: « با توجه به استقبال مردم در برپايي نمايشگاه هاي فصلي بايد
حمايت دولت و كنترل و نظارت دقيق تري اعمال شود و سودجويي هايي كه به واسطه فشار
اقتصادي بر نمايشگاه حاكم شده را مي توان با مديريت بهتر رفع كرد تا هم حقوق
توليدكننده ضايع نگردد و هم حمايتي همه جانبه از مصرف كننده به عمل آيد و در اين
بين دست واسطه ها هم قطع شود. مهم ترين راهكاري كه براي گسترش و بهبود اين نمايشگاه
هاي فصلي مي توان پيشنهاد داد اين است كه تنوع عرضه در محصولات نمايشگاهي به وجود
آيد، تبليغات محصولات با ارسال پيامك انجام شود و سرويس دهي بهتري براي شركت
كنندگان درنظر گرفته شود و تسهيلات ويژه اي در اختيار بازديدكنندگان قرارگيرد و اين
ذهنيت هم كه نمايشگاه مصلي براي خريد قشر ضعيف جامعه از نظر بنيه اقتصادي است اصلاح
شود. كاركرد نمايشگاه هاي فصلي خيلي بيشتر از آن چيزي است كه در حال حاضر در كشور
ما برپا مي شود و مسئولان بايد به اين مقوله توجه ويژه اي مبذول دارند.»
كمترين هزينه در تأمين بيشترين نيازها
مصطفي محمدي استاد اقتصاد در گفت وگو با گزارشگر كيهان در همين زمينه تأكيد مي كند:
«هدف از برپايي نمايشگاه ها عرضه اجناس و كالاهاي ضروري تمام اقشار جامعه است و اين
ذهنيت كه قشر مرفه و داراي بنيه اقتصادي به اين محل رجوع نمي كنند بايد اصلاح شود.
اين محل جايي براي عرضه محصولات جديد از شركتهاي متفاوت با تنوع محصولات است،
بنابراين فرصت مغتنمي را در اختيار تمام گروه هاي اقتصادي جامعه قرار مي دهد.»
اين استاد اقتصاد خاطرنشان مي كند: «اولويت سازمان بازرگاني و وزارت صنعت معدن و
تجارت و سازمان هاي متولي برپايي نمايشگاه هاي پاييزه و بهاره بايد عرضه مستقيم
كالا و فراهم كردن شرايط حضور واحدهاي توليدي باشد تا فروشندگان، كالاها و اجناس
ضروري و مورد نياز مردم را تهيه كنند و همه بتوانند با صرف كم ترين هزينه
نيازمنديهاي خود را تأمين كنند.»
گزارش روز
|
