آسيب شناسي به تعويق افتادن اجراي قانون حذف كنكور- بخش پاياني
سوابق تحصيلي مهر تأييد ورود به دانشگاه
صديقه توانا
حالا كه يك سال براي اجراي اين طرح مانده حرف و حديث ها براي نحوه حذف كنكور فراوان
است. احتمالا كنكور براي برخي از رشته ها حذف مي شود شايد هم كنكور براي بعضي
دانشگاه ها حذف شود و پيشنهاد داده شده كه كنكور براي دانشگاه هاي دولتي شهرهاي
بزرگ همچنان برگزار شود. شايد مبناي قبولي سوابق تحصيلي دوره دانش آموزي باشد و
شايد هم هر دانشگاه براي خودش آزمون ورودي جداگانه در نظر بگيرد. اما آنچه از ميان
اين شواهد مي توان نتيجه گرفت اين است كه مسئولان ذي ربط هنوز به راه حل مناسبي در
اين زمينه در كميته ماده 4 نرسيده اند.
در طرح جديد سازمان سنجش براي حذف كنكور كه شامل بيش از 300 رشته مي باشد، به سه
دسته رشته هاي پرطرفدار و پرمتقاضي، رشته هاي با طرفدار متوسط و رشته هاي كم طرفدار
تقسيم مي شوند.
براي رشته هاي پرمتقاضي كه حدود 15 تا 20درصد رشته هاي كنكور را دربرمي گيرند،
گزينش دانشجو در اين دسته از رشته ها علاوه بر برگزاري كنكور، سوابق تحصيلي نيز
لحاظ خواهد شد، چرا كه اين رشته ها از جمله رشته هايي هستند كه معمولا در هر دوره
از كنكور متقاضيان زيادي داشته كه از اين تعداد تنها درصد كمي قبول و مابقي مردود
مي شوند.
دسته دوم رشته هاي كنكور كه حدود 30 درصد از رشته هاي كنكور را دربر مي گيرند رقابت
در آن ها كمرنگ تر است. مي توان براي گزينش متقاضيان اين دسته از رشته ها فقط سوابق
تحصيلي را ملاك قرار داد به گونه اي كه متقاضيان اين رشته ها از طريق سازمان سنجش
ثبت نام كنند و سازمان براساس سوابق تحصيلي و ظرفيت دانشگاه ها گزينش آنان را انجام
دهد.
اما گروه سوم رشته هاي كنكور كه حدود 50 درصد رشته ها را نيز شامل مي شود، رشته
هايي هستند كه معمولا ظرفيت آنان تكميل نمي شود و درواقع كم طرفدار هستند كه مي
توان براي اين دسته از رشته ها به طور كلي كنكور را حذف كرد. براي اين رشته ها هيچ
آزموني برگزار نمي شود و داوطلبان تنها ثبت نام كرده و در رشته دلخواه خود پذيرش مي
شوند چرا كه در اين دسته از رشته ها تعداد متقاضيان از ميزان ظرفيت دانشگاه كمتر
است.
سوابق تحصيلي
براي ورود به دانشگاه كافي است؟
كنكور درحالي تا سال ديگر قرار است حذف شود كه مطابق مصوبه مجلس، اصلي ترين شاخص
براي جايگزيني نتايج كنكور سوابق تحصيلي دوران دانش آموزي افراد تعيين شده بود. اما
صاحب نظران مسائل آموزشي درخصوص امكان جايگزيني رتبه آزمون سراسري با سوابق تحصيلي
و معدل دوران مدرسه همچنان ترديد دارند. ساختار نظام آموزشي و فراهم نبودن زيرساخت
ها و وجود تفاوت هاي بنيادين درخصوص سطح مدارس در مناطق و شهرهاي مختلف از جمله
دلايل كارشناسان در اين باره است . آمار داوطلبان كنكور سراسري سال 91 نشان مي دهد
امسال تعداد يك ميليون و 70 هزار و 250 داوطلب، متقاضي شركت در آزمون سراسري 91
شدند كه حدود 60درصد اين داوطلبان خانم ها و 40درصد نيز آقايان هستند. از اين تعداد
206 هزار و 872 نفر در گروه آزمايشي علوم رياضي فني، 451 هزار و 28 نفر در گروه
آزمايشي علوم تجربي، 125 هزار و 832 نفر در گروه آزمايشي علوم انساني، 18 هزار و 64
نفر در گروه آزمايشي هنر و 14 هزار و 453 نفر در گروه آزمايشي زبان هاي خارجي شركت
كرده اند. اين آمارها نشان مي دهد كه آمار متقاضيان رشته هاي مختلف دانشگاهي متنوع
بوده و به طور طبيعي رقابت در برخي از رشته هاي دانشگاهي و همچنين رقابت براي راه
يافتن به برخي دانشگاه هاي خاص و يا شهرهاي بزرگ بسيار زياد و قابل توجه است.
از اين رو همچنان برخي معتقدند كه با وجود مصوبه مجلس امكان حذف كامل كنكور وجود
ندارد. بسياري از كارشناسان معتقدند كه حذف كنكور تنها در برخي رشته ها و در بعضي
از دانشگاه هاي كشور وجود دارد و امكان ندارد كه متقاضيان ورود به دانشگا ه هايي
چون صنعتي شريف، تهران و اميركبير بدون آزمون وارد اين دانشگاه ها شوند زيرا براي
حضور در اين دانشگاه ها رقابت جدي ميان داوطلبان وجود دارد.
ديدگاه هاي متفاوت در مورد حذف كنكور
بنابه دلايل فوق همچنان مجلس قصد دارد دوباره در مورد مصوبه خود تجديدنظر كند و
اينكه آيا بايد كنكور در سيستم آموزشي كشور باشد يا نباشد يك سوال استراتژيك است كه
فكر عمده مديران كشور و سياست گذاران را ساليان دراز به خود معطوف كرده است. دليل
اين مسئله را با خانم دكتر ايراندخت فياض رئيس كميسيون تعليم و تربيت شوراي عالي
انقلاب فرهنگي در ميان گذاشتيم.
وي در توضيحاتي درخصوص چرايي اين امر مي گويد: «برخي از ديدگاه ها بر اين باورند كه
كنكور جلوي خلاقيت، مهارت آموزشي و فناوري را مي گيرد و حتي شايد جريان تربيت را به
آن طرف بكشاند. چون دانش آموز تمام وقت تلاش خود را براي كنكور مي گذارد و تقريبا
از دوره راهنمايي بچه ها به صورت خطي و فقط در زمينه آموزشي تربيت مي شوند و از
بودن در فضاهاي ديگر محروم مي شوند و البته خانواده در اين محروميت تاثيرگذار است
چون خانواده ها قبولي در كنكور را هدف محوري خود قرار مي دهند»
دكتر فياض اضافه مي كند: «بچه ها به خاطر كنكور در تعاملات اجتماعي، سفر و تفريحات
خانوادگي يا شركت نمي كنند يا حضور خيلي كم رنگي دارند، مطالعات پيراموني ندارند و
دائم مشغول بازخواني مكرر كتب درسي هستند، همه اين عوامل باعث مي شود فضاي تجربه
آموزشي و تعامل با محيط اطراف براي دانش آموزان محدود شود و آنها از بعد تربيتي و
اجتماعي ناتوان بار آيند.»
رئيس كميسيون تعليم و تربيت شوراي عالي انقلاب فرهنگي با اشاره به اينكه ديدگاه
ديگري هم در اين زمينه وجود دارد خاطرنشان مي كند: «كنكور در ايران تنها ابزار
تفكيك پذيري استعدادها و معرفت دانش آموز است، به دليل اينكه ما سازمان هاي
استاندارد تحصيلي در ايران نداريم، لذا آزمون هاي استعدادسنجي به خوبي اجرا نمي شود
و سوابق دانش آموز در يك فرآيند زماني قابليت جمع آوري و ارزيابي ندارد و به دلايل
گوناگون اين امكان براي متوليان آموزش و پرورش وجود ندارد، و بدين تربيت كنكور تنها
وسيله تميز دادن افراد باسواد علمي بالا از افراد كم سواد و كم استعداد است. پس در
ديدگاه دوم تاكيد داريم كه كنكور با اين وضعيت بايد باشد، اما ضريب تاثيرگذاري آن
را در سرنوشت عمومي آتي دانش آموزان به حداقل برسانيم.»
از دكتر فياض مي پرسم حال با اين دو ديدگاه نظام آموزشي عمومي و تخصصي كشور خود را
با كدام يك بايد تنظيم كند؟ وي مي گويد: «اين يك سوال محوري است چون اكثر قريب به
اتفاق دانش آموزان و به تبع آن والدين و كليه متوليان نظام تعليم و تربيت كشور
درگير ماجرا هستند و نگران از سرنوشت آتي فرزندان كه چه خواهد شود، لذا يك راه ميان
بر براي كنكور بايد انتخاب شود كه هم امكان تفكيكي استعدادها و هم امكان تربيت
پذيري متعالي و بهتر را براي دانش آموزان فراهم كند و هم از سوي ديگر عدالت آموزشي
و تاثيرگذاري خطاي انساني را به حداقل برساند»
عدالت آموزشي چيست؟
از وي در مورد بحث عدالت آموزشي مي پرسم. در توضيحات بيشتري مي گويد: «عدالت آموزشي
الان يكي از محوري ترين مسائل كنكور است و آن بعد اختصاص سهميه مناطق است و در
بررسي شرايط مختلف از مناطق كشور به اين جمع بندي رسيديم كه شرايط آموزشي برابر
نداريم و اكثرا در برخي مناطق محروم و مرزي از كمبود امكانات آموزشي به انحاء مختلف
رنج مي برند لذا بدون رقابت و بدون سهميه بندي عمدتا دوباره بچه هاي محروم تر در
دانشگاه هاي محروم تر تحصيل خواهند كرد و چه بسا فرزندان مناطق محروم، دانشمندان
بزرگ آتي كشور باشند و كنكور تنها وسيله اي است كه امكان تشخيص حداقلي را فراهم مي
كند و از طرفي اگر كنكور حذف شود هنوز زيرساخت هاي نرم افزاري و سخت افزاري براي
تشخيص استعداد و توان تحصيلي در نظام آموزشي عمومي كشور وجود ندارد.»
وي در ادامه با اشاره به اينكه بايد با برنامه ريزي هاي دقيق مشكلات اجتماعي را با
حذف كنكور از بين ببريم مي گويد: «با توجه به اينكه كنكور قدمت طولاني دارد. اين
قدمت طولاني كنكور عادت هايي را ايجاد كرده كه دل بريدن از آنها هم براي افراد ذي
نفع در كنكور و هم براي برنامه ريزان گرفتاري هايي را به وجود آورده است بنابراين
بايد با يك شيب ملايم كه در چند سال گذشته اين روند طي شده است همچنان آرام به سمت
حذف كنكور پيش برويم تا آسيب ها را به حداقل برسانيم و اضطراب هاي رواني ايجاد شده
را كاهش دهيم.»
راهبردها بايد تغيير كند
«هنر ما اين است كه با توجه به نياز جامعه افرادي با روحيه كار و تلاش و كارآفرين
بار آوريم و الان رشته هايي در حد ديپلم يا فوق ديپلم كه پس از فارغ التحصيل شدن
كار و حرفه اي را با دانش به دانش آموز مي آموزد و با سرمايه هاي اندك خود را صاحب
كار و اشتغال و كارآفرين مي كند، نياز ماست، نه فارغ التحصيلاني كه اكثرا همه به
عنوان جوياي كار خواهان كار آسان و تميز از دولت هستند و مقصر نه اينان كه بنيان
گذاران آن راهبرد مي باشند. بنابراين راهبرد ما بايد تغيير كند.»
احمد جاني، مسئول يك پيش دانشگاهي و معاون آموزشي در گفت وگو با گزارشگر كيهان با
بيان مطالب فوق درخصوص راهكارهاي راهبردي براي حذف كنكور پيشنهاد مي كند: «بايد به
اندازه نياز جامعه در رشته هاي مختلف دانشجو بگيريم، خانواده، مشاورين و مدارس
بدانند اگر دانش آموزشان توان حضور در كنكور و دانشگاه را ندارد بهتر است در حد
ديپلم بماند تا بهتر بتواند در انتخاب رشته اوليه عمل كند، شايد اين باعث شود به
علايق دانش آموزان نيز توجه شود. اگر به موضوع اين گونه نگريسته شود، اميد است كه
كنكور از اين پيچيدگي ها رها گردد.»
سوابق تحصيلي
راه حل كافي براي حذف كنكور نيست
از وي درمورد حذف كنكور با رويكرد تاثير سوابق تحصيلي سوال مي كنم، مي گويد: «حذف
كنكور با رويكرد تاثير سوابق تحصيلي چيزي بود كه گرچه بسياري از دانش آموزان و
خانواده ها را خوشحال كرد ولي بر همه اهالي فن معلوم بود كه امكان پذير نيست.
كليد اول آن با تاثير مستقيم 15درصد نمرات كتبي سال سوم در امتحانات نهايي در كنكور
سال 88 زده شد. كنكور سال89 نيز با همان روند بالا ادامه يافت و گام هايي براي
نهايي كردن امتحانات پيش دانشگاهي برداشته شد تا تاثيري براي آن درنظر گرفته شود.»
وي اضافه مي كند: «در آبان ماه سال89 براي كنكوري هاي سال90 اعلام شد كه تاثير سال
سوم به 25درصد افزايش پيدا كرده است و زمزمه هايي براي تاثير پيش دانشگاهي مطرح شد
كه يكباره دو هفته مانده به كنكور اعلام شد كه 25درصد تاثير سال سوم به تاثير مثبت
كاهش يافت؛ يعني يك بار تلفيق 25درصد سال سوم با كنكور محاسبه مي شود و يك بار خالص
كنكور كه هر كدام بيشتر بود نمره نهايي خواهد بود كه اين به معناي شكست حذف كنكور
بود؛ چيزي كه پيش بيني آن خيلي سخت نبود.»
كنكور و رشد قارچ گونه
موسسات خصوصي
از اين مسئول پيش دانشگاهي درمورد رشد قارچ گونه موسسات خصوصي و كلاسهاي كنكور
تقويتي و آثار سوء آن سوال مي كنم، در توضيحاتي مي گويد: «در كلاسهاي كنكوري كه در
برخي موسسات و مدارس خصوصي برگزار مي شود و درحال حاضر هم به صورت قارچ گونه رشد
كرده اند، مسائل تربيتي دانش آموزان درصدر برنامه ها قرار ندارد و در كتاب هاي كمك
آموزشي صرفا نحوه تست زني آموزش داده مي شود.» وي مي گويد: «زمان برگزاري آزمون هاي
آزمايشي مربيان به جاي آموختن آداب درس خواندن در نظام سازمان سنجش فقط ادعاي دم
عيسوي و يد بيضاء و معجزه گري را دارند و با تبليغات فريبنده حتي از طريق رسانه ملي
از اين مبهوتي و بلاتكليفي دانش آموزان نهايت سوء استفاده را مي برند.»
آقاي جاني مي گويد: «متاسفانه برخي از اين اشخاص و موسسات از نظر تربيتي هم با
هزاران اما و اگر همراه هستند و نهايتا به ازاي هزينه هاي گزافي كه مي گيرند خيلي
ثمري براي بچه ها ندارند.»
رشته فني و حرفه اي مورد بي مهري است
در شرايطي كه رشته هاي مختلف تحصيلي در بحث حذف كنكور مظلوم واقع شده اند، اما رشته
فني و حرفه اي و بخصوص دانش آموزاني كه در اين رشته تحصيل مي كنند به صورت مضاعف
مظلومند و هيچ كس گوشه چشمي هم به آنها ندارد.
عليرضا رجبي، دبير و مشاور تحصيلي پايه دوم رياضي دبيرستان خواجه نصير در گفت وگو
با گزارشگر كيهان با تاكيد بر اين مطلب كه هر سال كنكور در اين رشته خاص در يك زمان
مختلف برگزار مي شود، مي گويد: «متاسفانه آزمون فني و حرفه اي زمان مشخص و ثابتي
مثل بقيه رشته ها ندارد و مسئولان هر زمان جاي خالي پيدا كنند اقدام به برگزاري اين
آزمون مي نمايند تا جايي كه يك سال پايان شهريور اين آزمون برگزار شد. از سوي ديگر
شروع كلاس با تاخير زياد در دانشگاه ها صورت مي گيرد و اين مسائل آسيب زيادي به بچه
ها وارد مي كند.»
رجبي به مشكل ديگر اين رشته در آزمون هاي كنكور اشاره مي كند و مي گويد: «يكي ديگر
از مهم ترين مشكلاتي كه ما و دانش آموزان با آن مواجه هستيم در بحث محتواي آزمون
هاست كه سوالات با كتاب درسي مطابقت ندارد و ظاهرا به نظر مي رسد كه طراحان سوال
فني و حرفه اي خودشان از دبيران فني نيستند و بدين ترتيب مشكلات زيادي در محتواي
آزمون ديده مي شود.»
اين دبير رياضي، دير اعلام كردن زمان آزمون از طريق رسانه ها را يكي ديگر از مشكلات
پيش روي دانش آموزان اين رشته پركار برد بيان مي كند و مي گويد: «آزمون رياضي،
تجربي و حتي هنر يك هفته قبل از زمان برگزاري در صداوسيما اعلام مي شود درحالي كه
زمان برگزاري آزمون رشته فني و حرفه اي فقط يك روز قبل اعلام مي گردد و اطلاع رساني
بسيار ضعيفي در اين زمينه وجود دارد كه تمام اين مسائل استرس زيادي به دانش آموزان
وارد مي كند.»
وي همچنين با انتقاد از اينكه مسئولان ذي ربط درمورد اين رشته خيلي بي مهري مي
كنند، اضافه مي كند: «الان كه دو هفته از آبان ماه مي گذرد هنوز كتاب هاي درسي دانش
آموزان در رشته هاي فني و حرفه اي در اختيار دانش آموزان قرار نگرفته است. بي توجهي
به اين مشكلات كارايي خوب و مفيد رشته فني و حرفه اي در جامعه را از بين مي برد.»
حسين خوشنويسان، مدير يك مجتمع آموزشي عام المنفعه در گفت وگو با كيهان با اين
انتقاد كه در سال چهارم به جاي آنكه به مسائل درسي دانش آموزان بپردازيم بايد به
مسائل كنكور و تست زني توجه داشته باشيم، مي گويد: «اين شيوه خلاقيت و مهارت را از
بچه ها مي گيرد و استرس را جايگزين آن مي كند.»
وي تاكيد مي كند: «آموزش و پرورش بايد با صنعت عهد اخوت ببندد و به رشته هاي فني و
حرفه اي توجه ويژه اي داشته باشد. همچنين اگر كنكور حذف شود معلمان ممتاز كشور به
علم فروشي وادار نمي شوند و قداست علم و معلم با پول از بين نمي رود.»
از اهداف بلند مدت تربيتي
نبايد غافل شد
دكتر زهرا عباسي، مدرس حوزه و دانشگاه در گفت وگو با گزارشگر كيهان با اشاره به
اينكه در شرايط فعلي كه به اين نتيجه رسيده ايم كنكور بايد حذف شود بنابراين بايد
فشار رواني وارده بر دانش آموزان كم باشد، خاطرنشان مي كند: «در صدر هر مسئله اي
بايد به اين نكته توجه كنيم كه بچه ها بايد استعداديابي و تشويق به علم آموزي شوند
نه اينكه فقط از فيلتر كنكور رد شوند و خواسته يا ناخواسته از اهداف بلندمدت تربيتي
و علم آموزي غافل بمانند.»
اين استاد دانشگاه مي گويد: «بچه ها بايد بدانند كه در قانون حذف كنكور استعداديابي
مناسبي براي دانش آموزان ايجاد شده است و آنها بايد با انگيزه بيشتر به محيط
دانشگاهي ورود يابند به همين دليل بايد در طول سال درس خواندن را تقويت كنند و
مطالعه شب امتحان را كنار بگذارند ضمن اينكه مسئولان آموزشي هم درمورد اجراي قانون
حذف كنكور از شتابزدگي پرهيز كنند.»
گزارش روز
|
