|
نقش بهائيت در پيدايش و استمرار رژيم پهلوي (5)
حمايت بهائيان از تأسيس رژيم جعلي اسرائيل
به طور كلي اقدامات شوقي را مي توان شامل موارد ذيل دانست.
1- وي گروهي 27 نفري به نام ايادي امرالله تعيين كرد كه وظيفه آنها حراست و صيانت و
ترويج امرالله بودو به طور موازي با شوقي فعاليت مي كرد.123
2- تشكيل بيت العدل اعظم، وظيفه اين نهاد تحكيم پايه ها و اساس بهائيت، جلوگيري از
تفرقه و تشتت و وضع احكام و قوانين است.
3- گسترش «تشكيلات امري» از يك سازمان مركزي ساده در زمان عبدالبهاء به «محافل مليه
و لجنات»124 در زمان خود، وي همچنين وظايف تشكيلات و طريقه اداره امور بهائي را
تعيين كرد.
4- به دستور وي و به همت محفل ملي بهائيان آمريكا مجموعه اي به نام كتاب «نظامات
بهائي» تهيه شد و راهنماي هياتها و لجنات و محافل روحاني بهائي قرار گرفت.125
از ديگر فعاليت هاي شوقي حمايت از تأسيس دولت جعلي اسرائيل بود به طوري كه وي مراتب
دوستي بهائيان را نسبت به كشور اسرائيل به رئيس جمهور اسرائيل ابلاغ كرد. در اين
ملاقات شوقي افندي نظر مساعد و تمايل بهائيان را نسبت به اسرائيل اعلام و آرزوي
بهائيان را براي ترقي و سعادت اسرائيل برشمرد و رئيس جمهور اسرائيل هم ضمن تقدير از
اقدامات و مجاهدات بهائيان در كشور اسرائيل، آرزوي قلبي خويش را براي موفقيت
بهائيان در كشور اسرائيل و سراسر گيتي اظهار داشت.126
سرانجام با مرگ شوقي در سال 1335 ش (1957) بهائيت وارد مرحله جديدي از حيات خود
شد.127 سيستم اداره بهائيت به صورت تشكيلات در امد و مديريت آن را 9 نفر عهده
داشتند.128
1- بيت العدل اعظم:
همان طور كه قبلاً توضيح داده شد ميرزا علي محمد باب يك سال قبل از كشته شدنش ميرزا
يحيي صبح ازل رابه جانشيني خود تعيين كرده بود كه اين وصيت انجام نيافت و ميرزا
حسينعلي بهاء گوي از دست برادر و رقيب خود ربود، به رهبري گروه رسيد. اما بهاء الله
چون داراي فرزند ذكور بود، جانشين خويش را به فرزند خود تفويض كرد و بدينسان ميرزا
عباس (عباس افندي) با عنوان عبدالبهاء بر مسند رهبري تكيه زد.
ميرزا حسينعلي به احتمال قوي، بدان خاطر كه خود فرزندان ذكوري داشت توصيه كرده بود
جانشين هر رهبري بايد در زمان حيات خود او معين و نام برده شود، اما همين توصيه
مشكلاتي بس بزرگ به بار آورد زيرا نه عباس افندي را پسري بود و نه شوقي و ديگران
را...129 .
شوقي افندي كه عقيم و از داشتن فرزند محروم بود، براي جلوگيري از اختلاف در بين
بهائيان، در سوم آذر 1335 هجري شمسي، بيت العدل را پايه گذاري نمود و برخي از
بهائيان را به عنوان «ايادي امرالله» براي انجام وظايف مختلف من جمله، حفاظت و
تبليغ امر بهاءالله، انتخاب نمود.130
ايادي امرالله و اعضاي انتصابي اوليه بيت العدل واقع در شهر حيفاي اسرائيل عبارت
بودند از چهار مرد و پنج زن، روحيه خانم ماركسول (همسر شوقي)، چارلز ميسن ريمي
آمريكايي، اميليا كالينر، ليردي ايوالس، يوگو جياگري، حبسي رول، اتل رول، لطف الله
حكيم، سيلوا آيواس، كه بعدا به 27 نفر رسيدند.131
شوقي مسين ريمي آمريكايي را به عنوان رياست بيت العدل انتخاب كرد كه با مخالفت
ايادي و ساير رؤساي محافل روحاني و ملي روبه رو شد. آنها اين انتصاب را به علت
اينكه مسين ريمي زبان فارسي و عربي بلد نبود و قادر به تفسير و تبيين الواح نبود
نادرست مي دانستند.132
ايادي امرالله اعتنايي به اين انتصاب نكرده و رياست او را قبول نداشتند.133 و در
سال 1342 هجري شمسي، همايشي در لندن، با حضور سران اين فرقه تشكيل دادند و طي آن 9
نفر را به عنوان اعضاي بيت العدل انتخاب نمودند و رياست اين دوره را نيز به روحيه
خانم ماكسول دادند. در آن كنفرانس بيت العدل به شهر حيفا در اسرائيل منتقل شد.134
از جمله وظايف اين نهاد را مي توان موارد زير دانست:
الف: وضع قوانين باستثناء عبادات.
ب: حل جميع مسائل مشكل و امور مبهم.
ج: بيت العدل مرجع كل امور است براي هدايت جامعه جهاني بهائي و پيشرفت امر الهي.135
برخي از مقررات اداري و اجرايي اين تشكيلات مثل شرايط عضويت در بيت العدل و مدت
دوره آن با توجه به مصلحت اعضاء و تصميم آنها تبيين مي شد. از بيت العدل در منابع
بهائي با عنوان «ركن اهم اركان ثلاثه حكومت مركزي بهائي»136 ياد شده كه در وراي
كليه تشكيلات و مؤسسات افراد و اشخاص قرار دارد و اطاعت از آن بدون استثناء بر همه
واجب است.
اين نهاد در حقيقت محفلي است برخاسته از محفل هاي كوچكتر محلي و محافل ملي كه جهت
ساماندهي امور بهائيان بر مبناي دستورات بهاء الله در كتاب اقدس و ديگر آثار او
صورت مي گيرد. بهاءالله در «اقدس» در اين باره چنين گفته بود:
«قد كتب الله علي كل مدينه ان يجعلوا بيت العدل و يجمع فيها النفوس علي عدد البهاء
و ان ازداد لاباس...»137.
پس از بهاء الله، عبدالبهاء نيز در الواح وصايا چنين پيش بيني كرده بود كه بايد بيت
العدل با انتخاب عمومي تشكيل شود و اعضاء آن نفوس مطمئنه اي [باشند]... كه مظاهر
تقواي الهي و دانايي و ثابت بر دين الهي و خيرخواه جميع نوع انسان باشند.138 بعلاوه
بيت العدل بايد مطابق با ترتيب و نظامي كه در اروپا انتخاب مي شود، برگزيده گردد:
«و چون... بيوت عدل ممالك، بيت العدل اعظم را انتخاب نمايند و در هر زمان كه جميع
احباء در هر ديار وكلائي تعيين نمايند و آنان نفوسي را انتخاب كنند و آن نفوس هيأتي
را انتخاب نمايد آن بيت العدل اعظم است.»139
درحقيقت بيت العدل پايگاهي است كه وظيفه برقراري ارتباط و تحت پوشش قرار دادن تمامي
بهائيان در هر جاي دنيا را بر عهده دارند تا بتوانند فعاليت بهائيان را تحت نظر
داشته و از آن در جهت انجام مقاصدشان نهايت استفاده را ببرند.
2-محفل روحاني ملي
اين محفل مهمترين تشكيلات تبليغاتي بهائيان ايران محسوب مي شد كه در سال 1300ش/
1240ق در تهران تشكيل شد و نخستين سازمان منسجم و هماهنگي بود كه با برنامه ريزي
هاي جهاني شوقي افندي گسترش يافت و شعبه اي از آن در خاك اسرائيل تأسيس شد. مدتي پس
از تأسيس آن در مراكز جهاني بهائيت در اسرائيل شناخته شد.
وظايف محفل ملي بر مبناي دستورات «ولي امرالله» كه در بيت العدل اعظيم در «حيفا»
اقامت داشت صورت مي گرفت غالب اعضاي آن از رجال درجه ي اول بهائي كشور انتخاب مي
شدند.140
علاوه بر محفل مذكور محافل كوچكتري نيز در شهرهاي مختلف تأسيس شد كه آن را محافل
«شهري و بلدي» مي خواندند. و هدف نهايي بهائيان از اين اعمال، ازدياد وابستگان به
فرقه ي بهائي تا حداكثر نفوذ در تمام قسمت ها و نقاط مختلف كشور به خصوص در ميان
مردم دهات و عشاير بود.
بهائيان در حل اختلاف خود، هر كجا بودند به اين محافل مراجعه مي كردند و از رجوع به
مقامات قضايي و دولتي جدا دوري مي نمودند.141
3- نقشه ده ساله
براي درك رشد كمّي و كيفي تشكيلات اداري بهائي در ايران عصر پهلوي بايد به دو نقشه
ده ساله و نه ساله رجوع كنيم كه بر مبناي توصيه هاي رهبران بهائي بوجود آمدند. نكته
ي جالب اينجاست كه بر طبق اولين نقشه (نقشه ده ساله)افزايش كمّي و كيفي فعّاليت هاي
تبليغاتي، تشكيلاتي و سازمان بهائيان در ايران دقيقاً با تثبيت قدرت پس از كودتاي
1332ش، همزمان شد. اين نقشه موسوم به نقشه بديعه جهاد كبير اكبر الهي خود به چندين
طرح متعدد كوچكتر تقسيم شده بود كه مي بايست يكي پس از ديگري تا سال 1342ش به اجرا
گزارده شود و اجراي اين نقشه ها مركز جهاني بهائي واقع در عكاء نظارت داشت.142
نقشه ده ساله شامل 28 هدف جزئي بود كه عهد بر افزايش پيروان بهائي در سرتاسر دنيا
گسترش تعداد شهرهايي كه به بهائيت وارد شده، ازدياد آثار بهائي و ترجمه آن آثار،
توسعه معبدهاي بهائي (مشرق الاذكار)، ايجاد مكان هاي مقدس بهائي در ايران و افزايش
تعداد محافل مركزي روحاني به بيش از چهاربرابر داشت.143 اما شايد مهمترين هدف نقشه
را بتوان تأسيس بيت العدل اعظم در اسرائيل (ارض اقدس) دانست كه قرار بود پس از
تشكيل محكمه بهائي در«ارض اقدس» و انتخاب «هيات نشريعيه پيروان امر الهي» صورت
گيرد.
مركز جهاني بهائي كه مجري و ناظر اين نقشه بود چند خصيصه كلي داشت:
1- اين تشكيلات فقط در «مسائل وجدانيه و روحانيه» بهائيان دخالت مي كرد به هيچ وجه
وارد «امور مدني و اجتماعي افراد بهائي» نمي شد.144
2- اصل عدم مداخله در سياست فقط شامل افراد بهائي نبود، بلكه فعّاليت هاي روحاني
تشكيلات اداري را نيز در بر مي گرفت.
3- خدمت در اين تشكيلات و همچنين در محافل ملي و محلي افتخاري بود و بدون دريافت هر
گونه اجر مادي و مزد صورت مي گرفت.
4- دراين دستگاه هيچ فردي شاخص يا فوق تشكيلات محسوب نمي شد و اخذ رأي نيز فقط
براساس مشورت صورت مي گرفت.
5- انتخابات محافل سرّي و آزاد بود و شركت افراد در انتخابات وظيفه روحاني شمرده مي
شد. بعلاوه، منتخبين نيز مسئوليت خود را نه يك وظيفه اداري كه فرضيه اي مذهبي مي
دانستند.145
4- نقشه نه ساله
با اتمام نقشه ده ساله در سال 1342 شمسي (1964م) بلافاصله نقشه نه ساله طراحي و
اجرا شد. اگر چه عمده مسئوليت نقشه ده ساله در تشكيل «بيت العدل اعظم» متمركز شده
بود.
مهمترين اهداف و مقاصد اين نقشه را مي توان به افزايش تعداد محافل و افراد بهائي و
همچنين افزايش دامنه تبليغات در ميان طبقات مختلف مردم و تنظيم و تدوين كتاب ها و
آثار بهاءالله و عبدالبهاء اشاره كرد.146
با نگاهي به اهداف نقشه مي بينيم كه سه مورد تشكيل محافل روحاني ملي، مهاجرت و
تبليغات در زمره مهمترين اهداف نقشه جديد بودند.
در زمينه تحقق هدف نخست تا سال 1970 يعني دو سال مانده به اتمام نقشه 94 محفل
روحاني ملي در سرتاسر دنيا به وجود آمده و شمار زيادي مبلغ نيز به كشورهاي جريان
فرستاده شد.
نقشه داراي هدفهاي جهاني متعددي است كه مورد توجه محافل بهائي ملي در كشورها داشتند
از اين رو بيت العدل
اعظم در تاريخ
10/4/1343 (مطابق با 8 شهر الرحمه 121 بديع) دستخطي به كليه محافل بهايي صادر كرد
كه در آن توصيه شده بود «بهائيان از تاسيسات محليه از قبيل خطائر قدس و غيره و
همچنين كليه مصالح و احتياجات محلي و منافع مادي و نفساني خويش صرف نظر كرده و با
اهداء حداكثر كمك مالي با كمال خلوص نيت در انجام هدفهاي اين نقشه مهم جهاني شركت
نمايند.»147
123 - سيدغلامرضا روحاني، برهان واضح، ص 73 و لجنه ملي نشر معارف بهائي، همان، ص 6.
124 - لجنه انجمني است كه به صورت ناحيه اي و زير نظر محفل روحاني فعاليت مي كند.
125 - لجنه ملي نشر معارف بهائي، تاريخ امر بهائي، ص 59.
126 - بهرام افراسيابي، تاريخ جامع بهائيت، صص 572-573.
127 - لجنه ملي نشر معارف بهائي، همان، ص 59.
-128 ارگان بهائيت ايران، مجله اخبار امري، دي ماه 1340، ص60.
129 - اسماعيل رائين، انشعاب در بهائيت پس از مرگ شوقي،
صص 146-145.
130 - مرتضي امين نيا، آشنايي با آئين بهائيت، ص 90.
131 - محمد محمدي اشتهاردي، بابي گري و بهائي گري، ص 76.
132 - اسماعيل رائين، انشعاب در بهائيت پس از مرگ شوقي، صص 155-154.
133 - همان، ص 159.
134 - مرتضي امين نيا، همان، ص 93-92.
135 - دايره المعارف بزرگ اسلامي، ص 215؛ مجله آهنگ بديع، شماره 7، ص 277.
136 - مجله آهنگ بديع، شماره7، سال15، 1339ش، 117بديع، ص 277.
137 - اقدس، ص 26. يعني: خداوند بر همه ساكنان شهرها واجب كرد كه بيت العدل بر پا
دارند و در آن مردم جمع شوند به عدد بهاء و اگر زيادتر هم شد اشكال ندارد.
138 - عباس افندي، جموعه درس تابستانه بهائي، موسسه ملي مطبوعات امري، ص 30.
139 - 139 - عباس افندي، مجموعه درس تابستانه بهائي، موسسه ملي مطبوعات امري،، صص
31-30.
140 - ثريا شهسواري، اسناد فعاليت بهائيان در عصر محمدرضا پهلوي، ص 68.
141 - ثريا شهسواري، اسناد فعاليت بهائيان در عصر محمدرضا پهلوي، صص 70-69.
142 - سند شماره، 437، ص 2، مركز اسناد انقلاب اسلامي.
143 - مركز اسناد اسلامي، سند شماره 1124 صورت جلسه محفل روحاني ملي ايران.
144 - مركز اسناد اسلامي، سند شماره 1124 صورت جلسه محفل روحاني ملي ايران.
145 - بينش، مركز اسناد انقلاب اسلامي، ص 3.
146 - نقشه نه ساله، در اصل 24 هدف داشتند كه ما 14 تا از مهمترين انها را اينجا
ذكر كرديم براي اطلاع بيشتر رج به جمله آهنگ بديع شماره، 25 ص 11 الي 13.
147 - مركز اسناد انقلاب اسلامي، گزارش شهرباني كل كشور، وزارت كشور، ص 1.
در صفحه پاورقي مورخ 02/6/1139 روزنامه كيهان عكسي از «معتمدالدوله گرجي» منتشر شد
كه در شرح عكس، اين عامل انگليس و بنيان گذار و مروج فرقه ضاله بابيت به اشتباه
فرزند عباس ميرزا خوانده شده بود، ضمن تصحيح
به اطلاع مي رسانيم «معتمدالدوله گرجي» مروج فرقه بابيه و بهائيه غير از
«معتمدالدوله» فرزند عباس ميرزا است.
پاورقي
|
