گفت وگو با مدير انتشارات روايت فتح
گام اول معرفي مفهوم مقاومت در نمايشگاه كتاب فرانكفورت

ليلا كريمي
انتشارات روايت فتح براي دومين سال قصد دارد با 35عنوان كتاب هاي دفاع مقدس و مقاومت به شصت وچهارمين نمايشگاه بين المللي كتاب فرانكفورت (19 تا 24 مهر) برود. در خصوص چگونگي ارايه آثار و فعاليت هاي مؤسسه روايت فتح در نمايشگاه امسال با محمدحسين كريمي پور، مدير انتشارات روايت فتح گفت وگويي كوتاه كرده ايم.
مؤسسه انتشارات روايت فتح در حوزه بين الملل از اوايل دهه80 با آثار مرتبط فعاليت مي كند، آيا اين مؤسسه با داشتن دو انتشارات روايت فتح و ساقي در دوره قبلي توانسته جايگاه خاصي در نمايشگاه كتاب فرانكفورت داشته باشد؟
پارسال، اولين سال بود كه مفهوم دفاع مقدس صاحب غرفه مستقلي شد. در سنوات گذشته كتاب هاي دفاع مقدس توسط ناشرين ديگر در نمايشگاه هاي بين المللي به نمايش گذاشته مي شد. ولي اينكه مخاطب ايراني و خارج از كشور با هر مليتي با غرفه اي كه مختص دفاع مقدس مواجه شوند، در سال قبل شكل گرفت.
اين غرفه فقط مختص به دفاع مقدس است يا به طور كلي مقاومت و جنگ را در بر مي گيرد؟
به طور كلي اين غرفه بحث مقاومت بين الملل را در بر مي گيرد. با شروع فعاليت و اولين حضورمان در اين نمايشگاه به خواست خداوند توانستيم غرفه اي را در آنجا مطرح كنيم و امسال علاوه بر اينكه در اين راستا وارد عمل شده ايم، مجمع ناشران دفاع مقدس هم تشكيل شده است. يكي از اعضاي مجمع مؤسسه روايت فتح است. امسال توانسته ايم در راستاي گسترش كمي و كيفي آثار، يك غرفه مخصوص مجمع ناشران دفاع مقدس را در آلمان در متراژ 18متر مطرح كنيم. ما برنامه هاي گسترده تري براي گسترش مفهوم دفاع مقدس در نظر داريم. امسال 120عنوان كتاب در نمايشگاه كتاب فرانكفورت عرضه مي كنيم و نشست هاي تخصصي در زمينه دفاع مقدس در غرفه مجمع ناشران برگزار مي نمائيم. در خصوص نشست هاي تخصصي از سه نويسنده آقايان بايرامي، دهقان و اميرخاني براي حضور در نمايشگاه دعوت كرده ايم از آقاي جواد محقق هم در زمينه نشست شعر دفاع مقدس بهره مي بريم. حركت هاي پارسال به صورت تكامل يافته در مجمع ناشران دفاع مقدس، امسال به بالندگي مي رسد.
از حضور خود مؤسسه روايت فتح جدا از مجمع ناشران انقلاب در نمايشگاه بگوييد؟
سال قبل مؤسسه روايت فتح به همراه دو نشر خود با 47عنوان كتاب در نمايشگاه كتاب فرانكفورت شركت كرد، و با استفاده از ظرفيت هاي تبليغي همچون تهيه بروشور به سه زبان و مالتي مديا و ايبوك توانست با مخاطب ارتباط مؤثري بر قرار كند. مؤسسه انتشارات روايت فتح در اين سه سال اخير مفهوم مقاومت بين الملل را مدنظر قرار داده است و علاوه بر بحث دفاع مقدس به موضوع استكبارستيزي و بيداري اسلامي پرداخته است. ما همچنين كنگره شعري با موضوع «شعر مقاومت بين الملل» با حضور شاعران خارجي و جايزه ادبي شهيد آويني را برگزار كرديم. در بخش جانبي نمايشگاه بين المللي كتاب هم با موضوع اسلام ستيزي و بيداري اسلامي حضور داشتيم. علاوه بر اينكه كتاب هايي در حوزه شعر مقاومت را منتشر مي كنيم و در اين حوزه شش كتاب منتشر كرده ايم. با توجه به اين مسئله انتشارات تصميم دارد در نمايشگاه امسال فرانكفورت پنج فعاليت انجام دهد.
ملاك انتخاب آثار براي عرضه در نمايشگاه فرانكفورت چيست؟
در حوزه مجمع ناشران يك كار گروه سه نفره براي ارزيابي آثار شكل گرفت. آنها ارزيابي كرده اند و 120عنوان كتاب را انتخاب كردند. در حال حاضر از همه ناشرين ليست كتاب هاي منتشر شده سال88 تا 91 را دريافت كردند و آقايان احد گودرزياني، امينيان، رحيم مخدومي و خودم جزو هيئت انتخاب كتب بوده ايم و چند شاخص براي ارزيابي و انتخاب آثار قرار داديم؛ به طور مثال كتاب هايي كه در جشنواره هاي مختلف برنده شده اند و كتاب هايي كه به پيشنهاد خود ناشر به عنوان كتب داراي مخاطب بين الملل است و به موضوعات مشترك در اين كتاب ها پرداخته باشند را در نظر گرفتيم. كتاب هايي كه به مفهوم انساني و عام پرداخته باشد، كتاب هايي به مفهوم كلي جنگ پرداخته است.
در حوزه مقاومت، ما شاخصه هايي داريم و كتاب هايي كه با مفهوم مقاومت تأليف شده، معدود است، پس در نتيجه خيلي گزينش كتاب مطرح نيست و در نتيجه اولين كتاب هايي كه جزو برندگان جايزه شهيد آويني است كه براي نمايشگاه در نظر گرفتيم. اولين كار به نمايش گذاشتن آثار در حوزه مقاومت است. بحث دوم اينكه نشست هاي تخصصي در مورد تبيين و بيان مفهوم مقاومت و ادبيات مقاومت را داريم.
از مفهوم مقاومت هم يك تعريفي ارايه دهيد
هرگونه مبارزه در مقابل استكبار در راستاي نهادينه كردن ارزش هاي الهي و اخلاقي، براي ما مفهوم مقاومت را در بر مي گيرد و اين تعريف امكان دارد كشورهاي عرب زبان و آمريكاي مركزي را هم در بر بگيرد. ارزش هايي همچون انساني و اخلاقي و اجتماعي كه در مقابل استكبار و سلطه جويي بايستد. پس اولين نشست تخصصي ما درخصوص تبيين مقاومت و شاخص هاي ادبيات آن است.
كتاب ها بيشتر به چه موضوعاتي پرداخته؛ عكس، خاطره و يا...
كتاب ها هم خاطره، شعر، گزارش و همين طور درباره مباحث پژوهشي و بنيادي مقاومت، در حوزه جنگ نرم هم است. در حوزه كودك و نوجوان آثار محدودي درباره مقاومت منتشر شده كه اين آثار 60 عنوان است.
اولين كار ما معرفي مفهوم مقاومت در نشست هاي تخصصي است. كه دو نشست است يكي داخل غرفه، در فضاي گفتمان نمايشگاه هم با پرداخت 850 يورو يك نشست تخصصي برگزار مي كنيم. در اين راستا قصد داريم در نمايشگاه، جايزه ادبي «شهيد آويني» را بسيار گسترده و در سطح بين الملل معرفي كنيم و براي اين جايزه برندسازي نمائيم. اگر به صورت تخصصي به نمايشگاه فرانكفورت نگاه كنيم بعضي از جوايز ادبي حضور مي يابند و خودشان را معرفي مي كنند تا جامعه مخاطبش را پيدا كند. چون جايزه شهيد آويني داراي دو بخش داخلي و بين الملل است. پس در نتيجه در نمايشگاه كتاب فرانكفورت براي معرفي و جذب مخاطب دعوت از ناشرين و نهادينه كردن اين كار در سطح بين الملل و... برنامه ريزي كرده ايم تا اهداف و فراخوان و عملكرد سال گذشته را در نمايشگاه به نمايش بگذاريم. بحث ديگر انجام مطالعات در حوزه آثار منتشر شده با موضوع مقاومت در ديگر كشورها است. با كشورهاي ديگر براي ديدار در نمايشگاه ارتباط برقرار كرديم كه در اين ميان تفاهم نامه هايي بين دو طرف رد و بدل مي شود. در نمايشگاه مي توانيم از وضعيت كمي و كيفي كتاب هاي انتشارات ديگر كشورها در حوزه مقاومت آشنا شويم. بخش ديگر كار ما تجربه اندوزي است چون بعضي از كشورها در گرافيك كتاب ها پيشرفته تر هستند و ما در عرصه بين المللي بايد بضاعت هاي خودمان را فراهم كنيم.
در حقيقت مي خواهيم يك رصد وسيعي از انتشاراتي هايي انجام دهيم كه در حوزه مقاومت فعاليت مي كنند. در نظر داريم تفاهم نامه اي براي فعاليت مستمر با اين كشور ها داشته باشيم تا در طول سال هم فعاليت مستمري داشته باشيم.
در سال قبل قراردادي بسته شد؟
سال قبل چهار قرارداد بسته شد ولي عملياتي نشد و امسال قصد داريم در نمايشگاه پيگيري كنيم.
چرا؟
در تفاهم نامه ها بحث كپي رايت مطرح است كه براي ما مشكل ايجاد مي كند و بحث دوم كه براي موسسه مطرح است اين كه ما هنوز شرايط و تعاملات را در سطح بين الملل فراهم نكرده ايم. در سطح بين الملل نتوانسته ايم به صورت جامع و كارشناسي شده حضور بيابيم و هنوز اين اتفاق نيفتاده است.
چگونه اين كار محقق مي شود؟
ما هنوز نتوانسته ايم پايگاه ها و افرادي كه اشتراكات زيادي با هم داريم را، پيدا كنيم و يك هم افزايي با هم داشته باشيم. البته بعضي از ناشرين چون الهدي اين كار را انجام داده اند. اما به صورت جامع و در سطح ملي اهتمامي وجود ندارد.
در حقيقت ما با حضور در نمايشگاه تمهيدات و شرايط كار را فراهم مي كنيم. البته در آنجا آزمون و خطا نمي خواهيم داشته باشيم در اينجا كارهاي مقدماتي و پيش نياز را انجام داده ايم.
اين نويد را مي دهم كه در سطح داخلي كارشناسان با تجربه اي داريم كه در سطح بين الملي داراي برنامه ريزي عميق هستند تا نقطه شروع و حضور در سطح بين الملل «نمايشگاه كتاب فرانكفورت» باشد و در ادامه در نمايشگاه هاي بيروت، قاهره، لبنان و... حضور يابيم.
در نمايشگاه هاي بين المللي، كتابخواني براي عرضه بهتر آن و معرفي بيشتر آن كتاب كمك مي كند. آيا شما در اين مورد برنامه اي داريد؟
نمايشگاه فرانكفورت اهداف خاصي دارد. درست است كه بزرگترين آوردگاه هاي تعامل در حوزه فرهنگ مكتوب و نشر ديجيتال است. اما هدف آن بيشتر برقراري سازوكار بين ناشرين و موزعين و... است و جايي براي عرضه آثار چون نمايشگاه تهران نيست.
من منظورم اين است كه كتاب را بيشتر به مخاطب بشناسانيم.
اگر در ايران ما بتوانيم شرايط معرفي خودمان را به خوبي مهيا كنيم در نتيجه آنجا خوب عمل مي كنيم. در سال اول با بهره گيري از مطالعات چند ساله كساني كه رفته بودند، ولي ما به عنوان نشر مستقل بايد برنامه ريزي و اجرا داشته باشيم. سال گذشته كتاب هاي روايت فتح رفت ولي دستاورد لازم و بازخوردي نداشت. امروزه بايد سعي كنيم ادبيات بين الملل را بفهميم و در اين نقطه هم در مقام مطالعه و برنامه ريزي هستيم. شما بايد بتوانيد با زبان آنها صحبت كني و اگر در آنجا پايگاهي پيدا كنيد، در واقع ديده مي شويد. در اين راستا بعضي از آثار ناشرين، كتاب هايي را به زبان عربي و انگليسي منتشر كرده اند كه با خود همراه مي كنيم. در كتاب هاي هنري مان معمولا تصوير و طرح حرف مي زند كه يك زبان بين المللي است. اما در شرح كتاب هاي هنر سه زبان عربي، انگليسي و فارسي گنجانده شده است.
 

كه من از مدرسه بيزار شدم...

فريبا طيبي
پادشاه فصل ها و مهرماه و باز مدرسه. نه اشتباه نكنيد اصلا نمي خواهم از لذت بوي كتاب نو و خاطره انگيزي دفترچه هاي كاهي با خطوط كج ناموازي و ذوق كيف و جامدادي نو بگويم.
اين نوستالژيك بازي هاي افراطي و اين خاطره سالاري كه به نوعي در راديو و تلويزيون و كلا رسانه ها به بهانه نوروز و مهر و يلدا و چه و چه فراگير شده، ديگر حوصله خلق آدم را سر مي برد. آي كه چقدر ما در گذشته هاي مان گير افتاده ايم! مي خواهم از مدرسه بنويسم و از ادبيات، زنگ ادبيات فارسي. زنگ مظلوم و بي زبان ادبيات. درسي كه هنوز هم كه هنوز است در اولويت بندي ها قعرنشين جدول است. حالا چه شد كه داغ دل مان تازه شد؟ «تابستان خود را چگونه گذرانديد» كه يادتان هست؟ موضوع بي مزه و تكراري انشاء هر سال و هر سال، در اولين هفته آغاز سال تحصيلي. و اما. فرزند ابتدايي تان در نخستين هفته سال تحصيلي از مدرسه به خانه مي آيد با اين موضوع انشاء ابدي! و شما با بضاعت ادبي تان تخيل كودكانه اش را ورز مي دهيد تا اين بار اين موضوع دست فرسود را خلاقانه بنويسد و بعد از كلي حرف و كلنجار انشاي متفاوت و مقبولي از آب در مي آيد. كودك سرخوش از خلق اين اثر هنري خدا خدا مي كند كه صبح فردا برسد و اثر ادبي اش را پيش روي آقاي معلم و بقيه بچه ها بخواند. صبح فردا مي رسد و آموزگار محترم صلاح مي بيند كه چون رياضي درس مهم تري است، «انشاء» يك هفته در ميان يك «نيم زنگ» باشد و به جاي آن بيشتر رياضي كار كنند و بهتر است بچه ها ورقه انشاء را از دفتر جدا كنند تا ايشان ببرند و زنگ تفريح به آنها يك نمره اي بدهند! خدايت بيامرزاد خواجه بزرگ: سراي مدرسه و بحث علم و طاق و رواق چه سود چون دل دانا و چشم بينا نيست. اين زنگ انشاست در سال .91 ساعتي كه بايد كودك يا نوجوان در آن زندگي كند. انديشيدن، پرواز خيال، مهارت خواندن، انس با شعر و ادبيات، كشف و خلق معاني تازه و هزار نكته باريك تر ازمو بياموزد. زنگ انشاء سال 91 با زنگ انشاء سالهاي دور خيلي فرقي نكرده. هيچ وقت فراموش نمي كنم كه سال چهارم ابتدايي، اولين سالي كه درس انشاء داشتيم، خانم معلم گفته بود درباره ماه مبارك رمضان انشاء بنويسيم. انشايي نوشتم و از آن جايي كه خداوند توفيقي داده بود كه از كودكي مداومتي بر تلاوت قرآن داشتم، آيه شريفه 185 از سوره بقره «شهر رمضان الذي انزل فيه القرآن....» را در نوشته ام وارد كردم و كيفور كه چه انشايي نوشته ام! در عالم كودكي ذوق زده و منتظر كه خانم آموزگار تشويقم كند ساعت انشاء وقتي نوبتم شد براي خواندن، همين كه رسيدم به آيه شريفه، خانم معلم محترم بي هيچ تاني و درنگي چنان فريادي كشيد كه تو كه انشايت را داده اي بزرگ ترت نوشته، پررو پررو آمده اي سركلاس بلندبلند مي خواني! برو بنشين سرجايت! و هر چه گفتم كه خودم نوشته ام، افاقه نكرد. شما كه غريبه نيستيد، كل آن ساعت و زنگ تفريح آن روز به گريه گذشت. (حالا كه كسي به كسي نيست بگذاريد بگويم، اين كه من در مقوله نوشتن به جايي نرسيدم به گمانم به خاطر اين زخم كاري در كودكي باشد!) اين از زنگ انشاء. ساعات ديگر درس ادبيات هم دست كمي از اين مقال ندارد. ادبيات يعني زندگي، تجربه ديگر باره و از نوع ديگر زندگي. شعر يعني تنفس روح. در كلاس هاي امروز ادبيات در مدارس، چيزي كه يافت مي نشود، همين نگاه به ادبيات است. غزل نازنين خواجه شيراز را مي گذارند روي ميز تشريح و دور از ساحت جناب خواجه مثل يك وزغ كالبد شكافي شده، شرحه شرحه مي كنندش كه وزن غزل، بحر رمل مثمن فلان از زحافات فلان است و اين قدر درصد از غزليات لسان الغيب بر اين وزن سروده شده و سوال پرتكرار كنكورهاي سراسري در 10 سال در اين باره چه بوده و چه و چه. و كلا فراموش مي شود كه بابا اين حافظ بزرگ، حافظه ماست. در كلاس زبان فارسي و دستور هم مثلا نيايشي ناب از خواجه عبدالله انصاري مي گذارند پيش روي شان و همه هم و غم شان مي شود تشخيص انواع «را» و «كه» و انواع اضافه و صفت و از اين قسم موارد. كه البته همه لازم است و بجا به اين شرط كه بر روح ادبيات بماهوادبيات در اين گيرو دار غبار فراموشي ننشيند و شمايل دلنشين آن مثله نشود.
اين است كه روز شعر و ادب تقويمي گزارشگري توي خيابان از جواني دانشجو مي پرسد يك بيت از حافظ براي مان بخوان و جوان همان طور مات و منگ نگاه مي كند كه حضور ذهن ندارم! امروز بي اينكه قصد قبلي داشته باشم، چقدر ذكر خير جناب خواجه شد! و اين چنين بود كه زقيل و قال مدرسه حالي دلم گرفت!... زياده عرضي نيست.